სტატისტიკა სიკვდილის ძირითადი მიზეზების შესახებ შეიძლება განსხვავდებოდეს მდებარეობის, ასაკისა და სხვა ფაქტორების მიხედვით, მაგრამ გლობალურად და ბევრ განვითარებულ ქვეყანაში სიკვდილის გარკვეული მიზეზები მუდმივად გამოირჩევა. აქ მოცემულია სიკვდილის ყველაზე გავრცელებული მიზეზების მიმოხილვა მსოფლიოში და განვითარებულ ქვეყნებში, ბოლო მონაცემების საფუძველზე:
გლობალური სტატისტიკა
გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები
აღწერა: მოიცავს ისეთ მდგომარეობებს, როგორიცაა გულის დაავადება, ინსულტი და ჰიპერტენზია.
გავრცელება: გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები მსოფლიოში სიკვდილიანობის წამყვანი მიზეზია. ისინი განაპირობებენ სიკვდილიანობის მნიშვნელოვან ნაწილს ისეთი ფაქტორების გამო, როგორიცაა მაღალი წნევა, მაღალი ქოლესტერინი, მოწევა და არაჯანსაღი დიეტა.
რესპირატორული დაავადებები
აღწერა: მოიცავს ფილტვების ქრონიკულ ობსტრუქციულ დაავადებას (COPD), ასთმას და ფილტვების სხვა დაავადებებს.
გავრცელება: რესპირატორული დაავადებები სიკვდილის მთავარი მიზეზია მსოფლიოში, განსაკუთრებით დაბალი და საშუალო შემოსავლის მქონე ქვეყნებში, სადაც ჰაერის დაბინძურების და მოწევის მაჩვენებელი უფრო მაღალია.
კიბო
აღწერა: მოიცავს სხვადასხვა სახის კიბოს, როგორიცაა ფილტვის კიბო, ძუძუს კიბო და კოლორექტალური კიბო.
გავრცელება: კიბო არის სიკვდილიანობის წამყვანი მიზეზი გლობალურად, სხვადასხვა ტიპის კიბო გავლენას ახდენს სხვადასხვა რეგიონზე. სიცოცხლის ხანგრძლივობის გაზრდა და ცხოვრების წესის ფაქტორები ხელს უწყობს კიბოს გავრცელებას.
შაქრიანი დიაბეტი
აღწერა: ქრონიკული მდგომარეობა, რომელიც გავლენას ახდენს სისხლში შაქრის რეგულირებაზე.
გავრცელება: დიაბეტი გახდა მნიშვნელოვანი გლობალური ჯანმრთელობის პრობლემა, გართულებები იწვევს სიკვდილს. ეს დაკავშირებულია სიმსუქნესთან, არასწორ კვებასთან და ფიზიკური აქტივობის ნაკლებობასთან.
ინფექციური დაავადებები
აღწერა: მოიცავს დაავადებებს, როგორიცაა ტუბერკულოზი, აივ/შიდსი და მალარია.
გავრცელება: ინფექციური დაავადებები რჩება სიკვდილის მთავარ მიზეზად, განსაკუთრებით დაბალ შემოსავლიან ქვეყნებში, სადაც ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობა და სანიტარული პირობები შეზღუდულია.
სტატისტიკა განვითარებული ქვეყნებისთვის
გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები
აღწერა: გლობალური სტატისტიკის მსგავსად, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები ბევრ განვითარებულ ქვეყანაში სიკვდილიანობის მთავარი მიზეზია.
გავრცელება: რისკ-ფაქტორების მაღალი გავრცელება, როგორიცაა მაღალი ქოლესტერინი, მოწევა და უმოძრაო ცხოვრების წესი ხელს უწყობს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებს.
კიბო
აღწერა: კიბოს სხვადასხვა ტიპები, მათ შორის ყველაზე გავრცელებულია ფილტვის კიბო, ძუძუს კიბო და პროსტატის კიბო.
გავრცელება: კიბო სიკვდილის წამყვანი მიზეზია განვითარებულ ქვეყნებში ისეთი ფაქტორების გამო, როგორიცაა მოსახლეობის დაბერება, ცხოვრების წესის არჩევანი და გარემოზე ზემოქმედება.
რესპირატორული ქრონიკული დაავადებები
აღწერა: მოიცავს მდგომარეობებს, როგორიცაა COPD და ასთმა.
გავრცელება: ქრონიკული რესპირატორული დაავადებები გავრცელებულია ისეთი ფაქტორების გამო, როგორიცაა მოწევა და გარემო დამაბინძურებლების ზემოქმედება.
უბედური შემთხვევები და დაზიანებები
აღწერა: მოიცავს ავტოსაგზაო შემთხვევებს, დაცემას და სხვა უნებლიე დაზიანებებს.
გავრცელება: უბედური შემთხვევები სიკვდილის მნიშვნელოვანი მიზეზია, განსაკუთრებით ახალგაზრდა ასაკობრივ ჯგუფებში. პრევენციის სტრატეგიები მოიცავს უსაფრთხოების რეგულაციებს და საზოგადოების ინფორმირებულობის კამპანიებს.
შაქრიანი დიაბეტი
აღწერა: ქრონიკული მდგომარეობა, რომელიც გავლენას ახდენს სისხლში შაქრის დონეზე.
გავრცელება: დიაბეტი და მისი გართულებები მზარდი შეშფოთებაა, ხშირად დაკავშირებულია სიმსუქნესთან და უმოძრაო ცხოვრების წესთან.
სპეციფიკური მოსაზრებები
ასაკობრივი ფაქტორები: სიკვდილის ძირითადი მიზეზები შეიძლება განსხვავდებოდეს ასაკობრივი ჯგუფის მიხედვით. მაგალითად, ახალგაზრდები შეიძლება უფრო მეტად დაზარალდნენ უბედური შემთხვევებისგან, ხოლო ხანდაზმულმა მოსახლეობამ შეიძლება დაინახოს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების და კიბოს უფრო მაღალი მაჩვენებელი.
რეგიონალური განსხვავებები: განვითარებად ქვეყნებში შეიძლება დაინახონ ინფექციური დაავადებებისა და არასრულფასოვანი კვებასთან დაკავშირებული სიკვდილიანობის უფრო მაღალი მაჩვენებლები, ხოლო განვითარებულ ქვეყნებში შეიძლება უფრო მეტი სიკვდილი იყოს ქრონიკული დაავადებებისა და ცხოვრების წესთან დაკავშირებული პირობებით.
ბოლო ტენდენციები
COVID-19 გავლენა: COVID-19 პანდემიამ მნიშვნელოვნად იმოქმედა სიკვდილის გლობალურ სტატისტიკაზე, COVID-19 გახდა სიკვდილის წამყვანი მიზეზი ბევრ ქვეყანაში პანდემიის დაწყების შემდეგ.
საერთო ჯამში, მსოფლიოში სიკვდილიანობის წამყვანი მიზეზებია გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები, რესპირატორული დაავადებები, კიბო, დიაბეტი და ინფექციური დაავადებები. განვითარებულ ქვეყნებში უფრო ხშირია ქრონიკული დაავადებები, როგორიცაა გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები და კიბო, ხოლო უბედური შემთხვევები და დიაბეტი ასევე გამორჩეულია. კონკრეტული რეიტინგები და პრევალენტობა შეიძლება შეიცვალოს სხვადასხვა ფაქტორებზე დაყრდნობით, მათ შორის ჯანდაცვის გაუმჯობესება, ცხოვრების წესის ცვლილებები და ჯანმრთელობის განვითარებადი საფრთხეები.